Οι σιελογόνοι αδένες είναι ζωτικά όργανα του σώματος που ευθύνονται για την παραγωγή σιέλου, απαραίτητου για την πέψη των τροφών, την προστασία των δοντιών και τη διατήρηση της υγρασίας στη στοματική κοιλότητα. Ωστόσο, ορισμένες παθήσεις, όπως είναι οι φλεγμονές, η λιθίαση ή οι όγκοι στους εν λόγω αδένες, ενδέχεται να απαιτούν χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπισή τους. Οι πιο κοινές επεμβάσεις σιελογόνων αδένων περιλαμβάνουν την αφαίρεση του υπογναθίου αδένα και την παρωτιδεκτομή.
Ανατομία και λειτουργία των σιελογόνων αδένων
Οι κύριοι σιελογόνοι αδένες στο ανθρώπινο σώμα είναι τρία ζεύγη:
- Υπογνάθιοι αδένες, που βρίσκονται κάτω από τη σιαγόνα.
- Παρωτίδες, που βρίσκονται μπροστά και κάτω από τα αυτιά.
- Υπογλώσσιοι αδένες, που βρίσκονται κάτω από τη γλώσσα.
Οι εν λόγω αδένες παράγουν το μεγαλύτερο μέρος του σιέλου, το οποίο βοηθά στην πέψη, στην προστασία των δοντιών και στην υγρασία του στόματος. Τέλος υπάρχουν πολυάριθμοι ελλάσονοι σιελεγόνοι αδένες που συμμετέχουν στην παραγωγή σιέλου.
Αιτίες που οδηγούν σε επεμβάσεις σιελογόνων αδένων
Οι συνηθέστερες παθήσεις των σιελογόνων αδένων είναι:
- Λιθίαση των σιελογόνων αδένων (πέτρες): Η ανάπτυξη λίθων στους πόρους που αποστραγγίζουν το σάλιο μπορεί να προκαλέσει πόνο, φλεγμονή και μόλυνση.
- Όγκοι: Οι όγκοι στους σιελογόνους αδένες μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις και η αφαίρεσή τους είναι συχνά απαραίτητη.
- Φλεγμονή σιελογόνων αδένων ή σιελαδενίτιδα: Το πιο γνωστό και σύνηθες αίτιο της φλεγμονής των σιελογόνων αδένων είναι ο ιός της παρωτίτιδας. Η θεραπεία είναι κατά βάση συντηρητική.
Αφαίρεση Υπογναθίου Αδένα (Υπογναθεκτομή)
Η αφαίρεση του υπογναθίου αδένα, γνωστή και ως υπογναθεκτομή, ενδείκνυται σε περιπτώσεις λιθίασης, όταν οι πέτρες προκαλούν πόνο και φλεγμονή, αλλά και όγκων εφόσον επηρεάζουν τη λειτουργία του αδένα. Παράλληλα, η υπογναθεκτομή συστήνεται και σε περιπτώσεις χρόνιων φλεγμονών, εφόσον δεν ανταποκρίνονται σε συντηρητική θεραπεία.
Η επέμβαση πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία. Μια τομή γίνεται κάτω από τη γνάθο και ο αδένας αφαιρείται προσεκτικά. Οι παρακείμενες ανατομικές δομές, όπως το υπογλώσσιο και προσωπικό νεύρο που κινεί τους μύες του προσώπου, προστατεύονται κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Μετά την αφαίρεση του αδένα, η τομή κλείνει με ράμματα και ο ασθενής αναρρώνει συνήθως μέσα σε λίγες ημέρες.
Οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες μέσα σε μία εβδομάδα. Μετά την επέμβαση ενδέχεται να σημειωθεί προσωρινό μούδιασμα ή αδυναμία στην περιοχή, αλλά τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν σταδιακά.
Παρωτιδεκτομή
Η παρωτιδεκτομή είναι η χειρουργική αφαίρεση της παρωτίδας, του μεγαλύτερου σιελογόνου αδένα, που βρίσκεται μπροστά από το αυτί. Η επέμβαση αυτή γίνεται συνήθως για την αφαίρεση όγκων, οι οποίοι μπορεί να είναι καλοήθεις (όπως το πλειόμορφο αδένωμα) ή κακοήθεις. Σε περιπτώσεις δε κακοήθειας η ολική παρωτιδεκτομή κρίνεται απαραίτητη για την αποφυγή μελλοντικών επιπλοκών και την πρόληψη της εξάπλωσης του καρκίνου.
Αποτελεί πιο περίπλοκη επέμβαση από την υπογναθεκτομή, λόγω της στενής γειτνίασης του προσωπικού νεύρου με την παρωτίδα. Η διαδικασία περιλαμβάνει:
-Τομή μπροστά από το αυτί: Η τομή γίνεται συνήθως σε μια γραμμή που ξεκινά μπροστά από το αυτί και κατεβαίνει προς τον λαιμό.
– Προστασία του προσωπικού νεύρου: Το προσωπικό νεύρο, που ελέγχει τους μύες του προσώπου, βρίσκεται κοντά στην παρωτίδα και χρειάζεται προσεκτική διαχείριση για να αποφευχθεί βλάβη.
– Αφαίρεση της παρωτίδας: Ο όγκος ή το πάσχον τμήμα της παρωτίδας αφαιρείται με προσοχή, ενώ διατηρούνται οι λειτουργίες του προσωπικού νεύρου.
Οι τύποι της παρωτιδεκτομής είναι οι εξής:
– Επιπολής ή επιφανειακή παρωτιδεκτομή: Αφαίρεση μόνο του επιφανειακού μέρους του αδένα, συνήθως για καλοήθεις όγκους.
–Ολική παρωτιδεκτομή: Αφαίρεση ολόκληρου του αδένα, συνήθως για κακοήθεις όγκους ή περιπτώσεις που ο όγκος έχει εξαπλωθεί.
Η ανάρρωση μετά από παρωτιδεκτομή διαρκεί περισσότερο, λόγω της πολυπλοκότητας της επέμβασης. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν προσωρινή αδυναμία στους μύες του προσώπου, αλλά αυτή συνήθως υποχωρεί με τον καιρό.
Αν και οι επεμβάσεις στους σιελογόνους αδένες -όπως η αφαίρεση του υπογναθίου αδένα και η παρωτιδεκτομή– είναι σύνθετες, η σύγχρονη ιατρική τεχνολογία και οι έμπειροι χειρουργοί εξασφαλίζουν ασφαλή και αποτελεσματική θεραπεία. Αν έχετε συμπτώματα που υποδηλώνουν πρόβλημα στους σιελογόνους αδένες, επικοινωνήστε με τον Δρα Ιωάννη Γκουντάκο, Χειρουργό ΩΡΛ που διαθέτει εξειδίκευση στις επεμβάσεις σιελογόνων αδένων.