Τα τελευταία χρόνια ο στοματοφαρυγγικός καρκίνος, που διαχρονικά σχετιζόταν με το κάπνισμα και την υπερβολική χρήση αλκοόλ, έχει αρχίσει να συνδέεται και με τον ιό HPV, γνωστό και ως ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων, ο οποίος είναι συνήθως ένοχος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Τα στατιστικά στοιχεία μάλιστα δείχνουν πως στη στοματική κοιλότητα εντοπίζεται σε ένα ποσοστό 35% με 45%. Το ενθαρρυντικό πάντως είναι πως μόλις ένα άτομο σε 100 θετικά σε HPV θα εμφανίσει στοματοφαρυγγικό καρκίνο.
Ιός HPV και στοματοφάρυγγας
Πώς όμως ο ιός HPV φτάνει στον στοματοφάρυγγα; Η πιθανότητα να έρθει ένα σεξουαλικά ενεργό άτομο σε επαφή με τον ιό HPV κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής του κάθε άλλο παρά αμελητέα είναι. Ο συνηθέστερος τρόπος είναι η επαφή του στόματος με τα γεννητικά όργανα κατά το στοματικό σεξ, ενώ η πιθανότητα μετάδοσης μέσω του φιλιού είναι πολύ μικρή, τόσο που πολλοί επιστήμονες την αμφισβητούν. Όσο δε μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των σεξουαλικών συντρόφων με τον οποίο υπάρχει στοματογεννητική επαφή τόσο πιο συχνή είναι η εκδήλωση φλεγμονών από HPV που μπορεί να εξαλλαχθούν σε κακοήθεια. Πέραν του στοματικού σεξ και των πολλών σεξουαλικών συντρόφων, παράγοντες κινδύνου είναι επίσης το κάπνισμα, το αλκοόλ, αλλά και η ηλικία, με τους μεγαλύτερους ανθρώπους να κινδυνεύουν περισσότερο. Σπανιότερα μια μολυσμένη μητέρα μεταδίδει τον ιό στο έμβρυο κατά τον τοκετό.
Συνήθως ο ιός HPV δεν προκαλεί συμπτώματα, με συνέπεια το άτομο να μην ξέρει ότι μολύνθηκε, παρά μόνο όταν εντοπίσει βλάβες στη στοματική κοιλότητα.
Στοματοφαρυγγικός καρκίνος και συμπτώματα
Σε κάθε περίπτωση, για να δημιουργηθεί κακοήθεια, απαιτείται η μεσολάβηση πολλών ετών από τη στιγμή που θα μολυνθεί ο στοματοφάρυγγας από τον ιό HPV. Έτσι, συνήθως ο στοματοφαρυγγικός καρκίνος εμφανίζεται μετά την ηλικία των 55 ετών, αν και εκτιμάται ότι μελλοντικά ενδέχεται να εκδηλώνεται και σε νεότερες ηλικίες, καθώς τα τελευταία χρόνια αλλάζουν οι σεξουαλικές συνήθειες.
Ο στοματοφαρυγγικός καρκίνος που προκαλείται από HPV εντοπίζεται συνήθως στη βάση της γλώσσας και στην περιοχή των αμυγδαλών, αυτό όμως δεν αποκλείει την εμφάνισή του σε οποιοδήποτε μέρος της στοματικής κοιλότητας. Είναι δε συχνότερος στους άντρες από ότι στις γυναίκες.
Τα συμπτώματα που πρέπει να σας θορυβήσουν και να διερευνήσετε το ενδεχόμενο ενός στοματοφαρυγγικού καρκίνου είναι η δυσκολία στην κατάποση, η εμφάνιση έλκους στο στόμα που δεν έχει επουλωθεί μετά από ένα δεκαήμερο, ο πόνος κατά τη μάσηση, το έντονο βράγχος φωνής, η εμφάνιση ογκιδίου στη στοματική κοιλότητα, η διόγκωση των λεμφαδένων στον τράχηλο, αλλά και η ύπαρξη λευκών πλακών εντός του στόματος.
Πρόληψη και θεραπεία
Ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθεί η λοίμωξη από τον ιό HPV, άρα και το ενδεχόμενο εξαλλαγής σε κακοήθεια, είναι η συνετή επιλογή των σεξουαλικών συντρόφων, αλλά και οι σταθερές και μακροχρόνιες σχέσεις, αφού όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των σεξουαλικών παρτενέρ τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες να έρθει το άτομο σε επαφή με έναν ιό HPV, άρα και με το ενδεχόμενο ενός στοματοφαρυγγικού καρκίνου από αυτόν. Συνιστάται μεταξύ άλλων και ο εμβολιασμός κατά των ιών HPV πριν από την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας, αν και δεν έχει τεκμηριωθεί ακόμα αν προλαμβάνει τον στοματοφαρυγγικό καρκίνο, όπως τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Στην πλειονότητά τους οι λοιμώξεις από τον ιό HPV εξαφανίζονται από τον οργανισμό εντός δύο ετών χάρη στην αντίδραση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Στην περίπτωση εξαλλαγής σε κακοήθεια, οι τρόποι αντιμετώπισης περιλαμβάνουν την ακτινοθεραπεία, καθώς είναι ιδιαίτερα ακτινοευαίσθητος, την χειρουργική αφαίρεση και σε κάποιες περιπτώσεις τη χημειοθεραπεία.
Ο συχνός στοματολογικός έλεγχος από Ωτορινολαρυγγολόγο είναι αναγκαίος για την πρόληψη του στοματοφαρυγγικού καρκίνου και δη αν έχουν εκδηλωθεί στη στοματική κοιλότητα βλάβες που μοιάζουν ύποπτες. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται ψυχραιμία, αφού το ποσοστό εξαλλαγής μιας λοίμωξης από HPV σε κακοήθεια είναι πολύ μικρό.
