Διαπιστώνετε ανά τακτά χρονικά διαστήματα την εμφάνιση μικρών πληγών στη στοματική κοιλότητα που είναι επώδυνες και μπορούν να μετατρέψουν ακόμα και την κατανάλωση μιας αλμυρής ή όξινης τροφής σε ταλαιπωρία; Σε αυτή την περίπτωση αντιμετωπίζετε τις λεγόμενες άφθες, εξελκώμενες βλάβες του βλεννογόνου της στοματικής κοιλότητας και μία από τις πιο συχνές του νόσους.
Οι άφθες είναι μια συνήθης κατάσταση κυρίως μεταξύ των γυναικών, ενώ τρία στα δέκα άτομα υποφέρουν από αυτή. Τείνουν να εμφανίζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ενώ μπορεί να παραμείνουν στο στόμα, μαζί με τα επώδυνα συμπτώματά τους, από μία έως δύο εβδομάδες.
Εντός του διαστήματος αυτού και όσο περνούν οι μέρες στις περισσότερες περιπτώσεις περιορίζονται και τελικά εξαφανίζονται, χωρίς να αφήσουν πίσω τους ουλές ή άλλα σημάδια. Συνήθως είναι μικρού μεγέθους, μεμονωμένες, αλλά και συρρέουσες, ενώ ενδέχεται να εμφανιστούν ξανά μετά από μερικές εβδομάδες έως και μερικούς μήνες.
Οι εκλυτικοί παράγοντες
Αν και πρόκειται για μια παθολογία με πρώτες αναφορές ήδη από τον Ιπποκράτη, η αιτιολογία των αφθών παραμένει μέχρι και σήμερα άγνωστη. Αυτό που γνωρίζουμε είναι οι παράγοντες που μπορεί να τις πυροδοτήσουν. Μεταξύ αυτών των εκλυτικών παραγόντων περιλαμβάνονται η εξασθένηση του ανοσοποιητικού, το στρες, η ψυχολογική πίεση, οι ορμονικές μεταβολές, κυρίως κατά την έμμηνο ρύση και την εγκυμοσύνη, οι τραυματισμοί του στόματος (δαγκώματα ή συνέπειες οδοντιατρικών πράξεων), κάποιες ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις, οι αλλεργίες σε τρόφιμα ή φάρμακα, η έλλειψη σιδήρου, φυλλικού οξέος, βιταμινών, όπως η B12, και ιχνοστοιχείων, αλλά και η γενετική προδιάθεση.
Διάγνωση και θεραπεία
Η διάγνωση των αφθών απαιτεί κλινική εξέταση. Συνήθως οι άφθες παίρνουν τον δρόμο της αυτοΐασης μετά από ένα διάστημα, συχνά όμως τα ενοχλητικά τους συμπτώματα αναγκάζουν τον πάσχοντα να αναζητήσει φαρμακευτικά σκευάσματα για την ανακούφισή τους. Οι συνιστώμενες και διαθέσιμες θεραπείες έχουν ως στόχο να ανακουφίσουν τα συμπτώματα, δηλαδή τον πόνο, και να επιταχύνουν την επούλωση της βλάβης, που όσο περισσότερο επιμένει τόσο δυσκολεύει την καθημερινότητα του πάσχοντα.
Για να επιτευχθεί αυτό συνήθως χρησιμοποιούνται τοπικά αντιφλεγμονώδη, κορτικοστεροειδή και αντιμικροβιακά σκευάσματα, αλλά και τοπικά αναισθητικά. Αν μία άφθα έχει προκληθεί από κάποιες άλλες παθολογικές καταστάσεις ή νόσους, τότε η θεραπεία αυτών μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματά της. Τελευταία χρησιμοποιείται ακόμα και η εφαρμογή laser για την αντιμετώπισή τους. Σε κάθε περίπτωση η θεραπεία θα προσαρμοστεί στη συχνότητα επανεμφάνισης των αφθών και στην έντασή τους κάθε φορά. Καλό είναι όσο διαρκούν να αποφεύγονται τα αντισηπτικά και οι ερεθιστικές τροφές (ξινές και αλμυρές), που επιτείνουν το πρόβλημα.
Πάντως αν μία άφθα επιμένει για διάστημα άνω των δύο-τριών εβδομάδων και δεν υπάρχει εμφανής λόγος για την επιμονή της αυτή, όπως για παράδειγμα ένας τραυματισμός που δεν έχει περάσει, τότε πρέπει να διερευνηθεί το ενδεχόμενο κακοήθειας. Όταν μάλιστα διαπιστώνεται συχνή υποτροπή τους, τότε πρέπει να διερευνηθεί με περαιτέρω εργαστηριακές εξετάσεις μια σειρά πιθανών παθήσεων που μπορεί να τις προκαλούν, όπως η νόσος Αδαμαντιάδη-Bechet (συνήθη της συμπτώματα είναι οι άφθες στο στόμα και τα έλκη στα γεννητικά όργανα), γαστρεντερικές παθήσεις, όπως η ελκώδης κολίτιδα, η νόσος Crohn, αλλά και αιματολογικές παθήσεις.
Μην αφήνετε τις άφθες να σας ταλαιπωρούν. Απευθυνθείτε στον γιατρό σας -ειδικά όταν βλέπετε ότι επανέρχονται συχνά- και διερευνήστε την πιθανή τους αιτία, ώστε να την αντιμετωπίσετε άμεσα και να ανακουφίσετε τα συμπτώματα. Μην αδιαφορήσετε δε όταν αυτές επιμένουν περισσότερο από το σύνηθες, καθώς μπορεί να κρύβουν κάποια σοβαρότερη αιτία, που καλό είναι να εντοπίσετε εγκαίρως.
